Canh tác lúa gạo là một trong những nguồn phát thải khí nhà kính lớn, đặc biệt là CO2 và methane (CH₄), góp phần đáng kể vào biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, gạo hữu cơ đang nổi lên như một giải pháp bền vững, giúp giảm phát thải CO2 nhờ vào phương pháp canh tác tự nhiên, không sử dụng hóa chất tổng hợp và cải thiện hệ sinh thái đất. Vậy, canh tác gạo hữu cơ giúp giảm lượng khí CO2 như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu!
Tác động của canh tác lúa truyền thống đến phát thải CO2
Sản xuất lúa gạo theo phương pháp truyền thống là một trong những ngành nông nghiệp thải nhiều CO2 và methane nhất. Điều này chủ yếu đến từ:
- Sử dụng phân bón hóa học và thuốc trừ sâu: Việc sử dụng phân đạm tổng hợp làm tăng lượng khí CO2 do quá trình sản xuất và phân hủy tạo ra khí nhà kính.
- Quản lý nước không hiệu quả: Canh tác lúa theo phương pháp ngập nước liên tục tạo điều kiện yếm khí, làm gia tăng sự phân hủy chất hữu cơ và sản sinh khí methane – loại khí có tác động mạnh hơn CO2 gấp 25 lần trong việc gây hiệu ứng nhà kính.
- Đốt rơm rạ sau thu hoạch: Đây là thói quen phổ biến, thải ra một lượng lớn CO2 và bụi mịn, gây ô nhiễm không khí nghiêm trọng.
Do đó, ngành lúa gạo cần một mô hình canh tác bền vững hơn để giảm thiểu phát thải CO2, và gạo hữu cơ chính là một giải pháp quan trọng.
Gạo hữu cơ giúp giảm phát thải CO2 như thế nào?
Canh tác gạo hữu cơ không chỉ mang lại nguồn thực phẩm an toàn mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm phát thải CO2 – một trong những nguyên nhân chính gây biến đổi khí hậu. Nhờ vào phương pháp canh tác tự nhiên, không sử dụng hóa chất tổng hợp và áp dụng các kỹ thuật nông nghiệp bền vững, mô hình này giúp hạn chế lượng khí thải CO2 ra môi trường. Vậy cụ thể, gạo hữu cơ giúp giảm phát thải CO2 như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu ngay sau đây!
Hạn chế sử dụng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật
Trong canh tác gạo hữu cơ, nông dân không sử dụng phân bón hóa học mà thay thế bằng phân hữu cơ, phân xanh, và các chế phẩm vi sinh tự nhiên. Điều này giúp:
- Giảm lượng khí CO2 thải ra từ quá trình sản xuất phân bón hóa học.
Cải thiện sức khỏe đất, giúp đất hấp thụ và lưu giữ nhiều carbon hơn, làm giảm lượng CO2 trong khí quyển.
Giảm phát thải methane nhờ kỹ thuật quản lý nước
Canh tác gạo hữu cơ áp dụng phương pháp tưới khô xen kẽ, thay vì ngập nước liên tục. Việc này giúp:
- Giảm tình trạng yếm khí, hạn chế quá trình phân hủy chất hữu cơ sinh methane.
- Tiết kiệm nước, giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.
Nhiều nghiên cứu cho thấy, phương pháp này có thể giảm tới 50% lượng khí methane so với canh tác truyền thống.
Sử dụng phương pháp luân canh và nông nghiệp tái sinh
Nhiều vùng trồng lúa hữu cơ kết hợp với mô hình trồng cây che phủ đất, luân canh với các loại cây trồng khác như đậu nành, vừng, hoặc thậm chí nuôi vịt trên ruộng lúa để cải thiện hệ sinh thái. Điều này giúp:
- Tăng khả năng hấp thụ CO2 của đất.
- Giảm nhu cầu sử dụng phân bón tổng hợp.
- Cải thiện chất lượng đất và giữ lại carbon trong đất thay vì thải ra khí quyển.
Xử lý rơm rạ theo hướng bền vững
Thay vì đốt rơm rạ sau thu hoạch, các trang trại gạo hữu cơ thường:
- Ủ rơm làm phân bón: Giúp bổ sung chất dinh dưỡng cho đất, giảm nhu cầu phân bón hóa học.
- Sử dụng làm thức ăn chăn nuôi hoặc sản xuất nấm: Giảm lượng rác thải và phát thải CO2.
- Làm lớp phủ đất: Giữ ẩm, hạn chế cỏ dại và giúp cải thiện kết cấu đất.
Những biện pháp này giúp giảm đáng kể lượng CO2 thải ra từ quá trình xử lý rơm rạ sau vụ thu hoạch.
Hiệu quả giảm phát thải CO2 từ mô hình gạo hữu cơ
Các nghiên cứu và thực tiễn đã chứng minh rằng canh tác gạo hữu cơ có thể giảm từ 30 – 50% lượng khí nhà kính so với phương pháp truyền thống. Một số kết quả đáng chú ý:
- Tại Việt Nam, mô hình trồng lúa hữu cơ ở An Giang, Sóc Trăng cho thấy việc áp dụng tưới khô xen kẽ và phân hữu cơ giúp giảm từ 1 – 2 tấn CO2/ha mỗi vụ.
- Tại Ấn Độ, dự án lúa hữu cơ đã giúp giảm 35% lượng methane so với các ruộng lúa thông thường.
- Theo Tổ chức Nông lương Liên Hợp Quốc (FAO), áp dụng phương pháp canh tác hữu cơ có thể giúp giảm 20 – 25% lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu từ ngành nông nghiệp.
Gạo hữu cơ không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc giảm phát thải CO2 và bảo vệ môi trường. Bằng cách hạn chế phân bón hóa học, quản lý nước thông minh, tận dụng phế phẩm nông nghiệp và cải thiện chất lượng đất, mô hình canh tác này đang giúp ngành lúa gạo trở nên bền vững hơn.
Việc mở rộng sản xuất và tiêu dùng gạo hữu cơ không chỉ là xu hướng mà còn là giải pháp thiết thực để chống biến đổi khí hậu, giảm ô nhiễm môi trường và xây dựng nền nông nghiệp xanh, bền vững cho tương lai.
