Gạo hữu cơ đang trở thành lựa chọn ưu tiên của nhiều người tiêu dùng trên toàn cầu nhờ lợi ích vượt trội về sức khỏe và môi trường. Tại Việt Nam, xu hướng này cũng đang dần hình thành và phát triển. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về xu hướng tiêu dùng gạo hữu cơ ở Việt Nam và trên thế giới.
Xu hướng tiêu dùng gạo hữu cơ trên thế giới
Trên phạm vi toàn cầu, nhu cầu về sản phẩm hữu cơ, bao gồm gạo, đang tăng trưởng mạnh mẽ. Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sức khỏe và môi trường, dẫn đến sự chuyển hướng sang các sản phẩm hữu cơ và sạch. Gạo hữu cơ, không sử dụng thuốc trừ sâu và phân bón hóa học, đang được ưa chuộng tại các thị trường phát triển như EU, Mỹ và Nhật Bản. Doanh nghiệp xuất khẩu cần chú trọng đến sản xuất gạo hữu cơ và đáp ứng các chứng nhận quốc tế để tiếp cận nhóm khách hàng này.
Tại Thái Lan, chính phủ đã đặt mục tiêu tất cả các sản phẩm gạo phải là sản phẩm an toàn vào năm 2022 và 60% là sản phẩm hữu cơ vào năm 2027. Điều này phản ánh xu hướng tiêu dùng tất yếu và sự quan tâm ngày càng tăng đối với sản phẩm hữu cơ.
Xu hướng tiêu dùng gạo hữu cơ tại Việt Nam
Tại Việt Nam, sản xuất lúa gạo hữu cơ đang gia tăng mạnh mẽ do nhu cầu ngày càng lớn của người tiêu dùng, dù giá thành cao hơn so với các loại gạo thông thường. Giá gạo hữu cơ hiện tại ở Việt Nam dao động từ 40.000 – 70.000 đồng/kg, tùy theo chất lượng.
Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hiện cả nước có 46/63 tỉnh, thành phố có sản xuất nông sản hữu cơ. Số nông dân tham gia sản xuất hữu cơ là 17.168 người, số doanh nghiệp sản xuất hữu cơ là 97 và 60 doanh nghiệp tham gia xuất khẩu với kim ngạch khoảng 335 triệu USD/năm. Sản phẩm nông nghiệp hữu cơ Việt Nam được tiêu thụ trong nước và xuất khẩu tới 180 thị trường trên thế giới.
Tuy nhiên, diện tích sản xuất nông nghiệp hữu cơ của Việt Nam hiện chiếm chưa đến 1,5% tổng diện tích sản xuất nông nghiệp. Kim ngạch của sản phẩm hữu cơ chiếm chưa đến 1% tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của cả nước. Điều này cho thấy quy mô sản xuất nông nghiệp hữu cơ vẫn còn hạn chế.
Tình hình sản xuất lúa gạo hữu cơ tại Việt Nam đang có những bước tiến đáng kể trong những năm gần đây, phản ánh sự chuyển đổi tích cực hướng tới nền nông nghiệp bền vững và thân thiện với môi trường.
Các mô hình sản xuất lúa hữu cơ tiêu biểu tại Việt Nam
Nhiều địa phương đã triển khai mô hình sản xuất lúa hữu cơ, đạt được kết quả khả quan. Tại tỉnh Ninh Bình, mô hình sản xuất lúa theo hướng hữu cơ đã đạt năng suất 6,38 tấn/ha, hiệu quả tăng 10% so với sản xuất đại trà. Việc áp dụng quy trình sản xuất lúa theo hướng hữu cơ, sử dụng chế phẩm sinh học, tạo ra sản phẩm lúa, gạo an toàn, tăng lợi nhuận cho nông dân so với sản xuất lúa đại trà khoảng 20%.
Tại Thừa Thiên Huế, Tập đoàn Quế Lâm đã triển khai mô hình sản xuất lúa hữu cơ trên diện tích 200 ha/vụ. Mô hình này đã được nhân rộng ra nhiều địa phương khác, góp phần nâng cao chất lượng sản phẩm và thu nhập cho nông dân.
Những thách thức trong sản xuất lúa hữu cơ
Mặc dù có những kết quả tích cực, sản xuất lúa hữu cơ tại Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Chi phí sản xuất lúa hữu cơ cao hơn so với lúa thông thường, do không sử dụng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật, đồng thời phải xây dựng vùng cách ly để đảm bảo tiêu chuẩn hữu cơ. Theo một nghiên cứu tại Thừa Thiên Huế, chi phí sản xuất lúa hữu cơ cao hơn lúa vô cơ khoảng 3.244.000 đồng/ha/vụ.
Ngoài ra, việc không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học có thể dẫn đến nguy cơ sâu bệnh cao hơn, đòi hỏi nông dân phải áp dụng các biện pháp phòng trừ sinh học hiệu quả. Việc chuyển đổi từ canh tác truyền thống sang hữu cơ cũng gặp khó khăn do thói quen canh tác và sự thiếu hụt kiến thức về quy trình sản xuất hữu cơ.
Dự báo xu hướng tiêu dùng gạo hữu cơ trong tương lai
Với sự gia tăng nhận thức về sức khỏe và môi trường, nhu cầu tiêu thụ gạo hữu cơ dự kiến sẽ tiếp tục tăng trong tương lai. Tại Việt Nam, mặc dù hiện tại quy mô sản xuất nông nghiệp hữu cơ còn nhỏ, nhưng với xu hướng tiêu dùng tất yếu và sự quan tâm ngày càng tăng, sản xuất và tiêu thụ gạo hữu cơ dự kiến sẽ phát triển mạnh mẽ hơn. Việc mở rộng diện tích canh tác hữu cơ và nâng cao chất lượng sản phẩm sẽ là những yếu tố quan trọng để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường trong nước và quốc tế.
Xu hướng tiêu dùng gạo hữu cơ đang phát triển mạnh mẽ trên thế giới và tại Việt Nam. Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sức khỏe và môi trường, dẫn đến nhu cầu sử dụng gạo hữu cơ tăng cao. Tại Việt Nam, dù quy mô sản xuất nông nghiệp hữu cơ hiện còn nhỏ, nhưng với nhận thức ngày càng cao của người dân về lợi ích của sản phẩm hữu cơ, thị trường gạo hữu cơ hứa hẹn sẽ tiếp tục phát triển trong tương lai.
Để thúc đẩy sản xuất lúa hữu cơ, cần có sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng trong việc đào tạo, chuyển giao kỹ thuật và xây dựng chính sách khuyến khích nông dân tham gia. Việc liên kết giữa nông dân và doanh nghiệp trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm hữu cơ cũng đóng vai trò quan trọng, đảm bảo đầu ra ổn định và nâng cao thu nhập cho người sản xuất.
Nhìn chung, sản xuất lúa gạo hữu cơ tại Việt Nam đang trên đà phát triển, góp phần nâng cao chất lượng nông sản và hướng tới nền nông nghiệp bền vững. Tuy nhiên, để mở rộng quy mô và nâng cao hiệu quả, cần tiếp tục giải quyết những thách thức hiện tại thông qua sự hỗ trợ của nhà nước, sự tham gia tích cực của doanh nghiệp và sự nỗ lực của người nông dân.
