Khi trẻ nhỏ chưa phát triển đầy đủ kỹ năng ăn uống, việc ăn hoa quả có thể gây ra nguy cơ hóc dị vật. Bài viết này sẽ tập trung vào vấn đề này cũng như cung cấp những thông tin hữu ích về cách nhận biết, xử lý tình huống và những điều cần tránh để bảo vệ an toàn cho bé yêu của bạn.
Vì sao trẻ lại dễ bị hóc dị vật?
Nguyên nhân gây ra tình trạng hóc dị vật ở trẻ khi ăn hoa quả
Khi trẻ ăn hoa quả, đặc biệt là những loại có hạt nhỏ, tồn tại nguy cơ hóc dị vật cao. Hóc có thể xảy ra do các nguyên nhân sau đây:
Kích thước nhỏ của hạt quả
Khi trẻ tiếp xúc với hoa quả, đặc biệt là loại có hạt nhỏ, nguy cơ hóc dị vật tăng lên đáng kể. Điều này chủ yếu xuất phát từ kích thước nhỏ của hạt quả, đặc biệt là loại có đường kính nhỏ dễ dàng khiến trẻ bị nuốt phải.
Chưa biết cách nuốt đúng
Trẻ nhỏ đang trong quá trình phát triển và kỹ năng nhai nuốt thức ăn một cách an toàn chưa đầy đủ. Việc này làm tăng nguy cơ hóc dị vật, đặc biệt là khi trẻ cố gắng nuốt những hạt nhỏ mà không có khả năng kiểm soát đúng cách.
Tính tò mò và khám phá cao
Tính tò mò và khả năng khám phá của trẻ em thông thường là lý do khác khiến họ dễ bị hóc dị vật. Thói quen sử dụng miệng để khám phá môi trường xung quanh có thể dẫn đến việc nuốt phải những dạng vật nhỏ, đặc biệt là khi bé đang thực hiện hành động này với các loại hoa quả có hạt.
Dấu hiệu nhận biết trẻ bị hóc dị vật
Các cách xác định trẻ bị hóc dị vật
Để xác định trẻ có thể đang bị hóc dị vật, bạn cần chú ý đến những dấu hiệu sau:
Khó khăn khi nói hoặc thở
Khi trẻ bị hóc dị vật, một trong những biểu hiện đáng chú ý nhất là trẻ gặp khó khăn trong việc nói hoặc thở. Trẻ có thể cảm thấy khó chịu, lúc này, bạn có thể quan sát bé cố gắng nói mà không phát ra âm thanh hoặc thở nhanh hơn bình thường. Đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy sự cản trở trong đường hô hấp.
Đổi màu da
Sự thiếu hụt oxy do hóc dị vật có thể dẫn đến sự thay đổi màu sắc trên da. Trẻ có thể trở nên xanh xao hoặc tím tái, đặc biệt là trên khu vực môi và mũi. Đây là dấu hiệu cảnh báo và đòi hỏi sự can thiệp ngay lập tức để khắc phục tình trạng.
Ho hoặc nôn
Hóc dị vật thường kích thích đường hô hấp, gây ra các hành động như ho hoặc nôn mà không có nguyên nhân rõ ràng. Nếu bạn thấy trẻ ho đột ngột hoặc nôn mà không có biểu hiện bệnh lý khác, đó có thể là dấu hiệu của việc hóc dị vật. Quan sát kỹ lưỡng các cử chỉ này để xác định tình trạng của trẻ.
Các lỗi phổ biến khi tiến hành sơ cứu hóc dị vật
Nhiều phụ huynh thường gặp những sai lầm khi thực hiện sơ cứu cho trẻ bị hóc dị vật, khiến tình trạng trở nên tồi tệ hơn, bao gồm:
- Thiếu bình tĩnh để xác định liệu trẻ có bị hóc dị vật đường thở không.
- Nỗ lực lấy tay hoặc các vật khác để móc dị vật ra khỏi miệng trẻ có thể làm cho dị vật chui sâu hơn hoặc gây tổn thương cho niêm mạc vùng hầu họng của trẻ.
- Sử dụng một số biện pháp dân gian như cho trẻ nuốt cơm, hoa quả, có thể làm cho tình trạng hóc dị vật trở nên nghiêm trọng hơn.
- Thói quen vuốt ngực cho trẻ mỗi khi sặc hoặc nghẹn là cách làm không đúng vì có thể làm cho dị vật chui sâu vào đường thở.
Nên làm gì khi trẻ bị hóc dị vật?
Theo các chuyên gia y tế việc phát hiện, nhận biết và xử trí hóc dị vật là điều vô cùng quan trọng. Khi trẻ đang chơi hoặc ăn, người lớn cần lưu ý đến khả năng hóc dị vật trong đường thở. Nếu trẻ đột ngột ho, sặc sụa, mặt tím tái, khó thở, ngưng thở, trợn mắt, hoặc cố gắng ho để loại bỏ dị vật, đây là những dấu hiệu cảnh báo. Tình trạng này có thể chỉ là thoáng qua và tự giải quyết, nhưng cũng có những trường hợp nghiêm trọng khiến trẻ ngưng thở và tử vong ngay sau đó.
Khi phát hiện hoặc nghi ngờ trẻ bị hóc dị vật, cách xử trí phụ thuộc vào tình hình cụ thể. Quan trọng nhất là giữ bình tĩnh và tránh cố gắng lấy dị vật ra khỏi miệng trẻ, vì có thể làm tăng nguy cơ đẩy sâu hơn. Móc họng cũng có thể gây nôn ói, làm tăng nguy cơ trẻ hít sặc chất ói gây nguy hiểm hơn.
- Nếu trẻ vẫn tỉnh táo, có màu da hồng hào, không gặp khó khăn trong việc thở, vẫn có thể khóc hoặc nói được, hãy giữ trẻ ngồi và nhanh chóng đưa đến bệnh viện để bác sĩ kiểm tra và loại bỏ dị vật nếu có.
- Đối với trẻ có biểu hiện tím tái, khó thở nặng, ngưng thở, không khóc được, không thể nói được, sau khi đã gọi xe cấp cứu, cần thực hiện ngay các bước can thiệp trong thời gian chờ đợi.
Hướng dẫn sơ cứu khi trẻ bị hóc dị vật do ăn hoa quả
Có hai phương pháp can thiệp phụ thuộc vào độ tuổi của trẻ. Đối với trẻ dưới 2 tuổi, sử dụng phương pháp vỗ lưng và ấn ngực:
- Cho trẻ nằm sấp trên cánh tay trái của người cứu thương, đầu hướng xuống đất. Lưu ý giữ chặt để tránh trẻ tuột khỏi tay. Dùng gói bàn tay phải để vỗ mạnh 5 lần vào vùng lưng giữa hai xương bả vai của trẻ.
- Lật trẻ từ tay trái sang tay phải của người cứu thương. Quan sát trẻ xem có biểu hiện hồng hào không, có thở, có khóc không. Kiểm tra miệng trẻ để xem có dị vật nào không và lấy ra. Nếu dị vật vẫn chưa ra hoặc trẻ vẫn chưa thở, tiếp tục ấn ngực. Sử dụng hai ngón tay ấn vào vùng thượng vị (vùng trên rốn và dưới xương ức). Ấn mạnh 5 lần theo chiều từ trên xuống liên tục.
- Kiểm tra xem trẻ đã thở, có khóc trở lại không. Nếu chưa, hãy lặp lại quy trình này cho đến khi xe cấp cứu đến.
Đối với trẻ trên 2 tuổi, phương pháp Heimlich, hay còn được biết đến là biện pháp ép bụng, có thể được sử dụng để loại bỏ dị vật đường thở. Dưới đây là cách thực hiện trong hai tình huống khác nhau:
- Trường hợp trẻ còn tỉnh:
- Cho trẻ đứng.
- Người sơ cứu đứng phía sau hoặc quỳ gối, đưa hai tay ra phía trước ngang thắt lưng.
- Một tay nắm thành nắm đấm, một tay chồng lên tay còn lại, đặt vào vùng thượng vị dưới xương ức của trẻ.
- Ấn mạnh theo hướng từ dưới lên trên 5 lần mạnh mẽ liên tiếp.
- Nếu dị vật vẫn chưa ra, có thể lặp lại biện pháp này từ 6 đến 10 lần.
- Trường hợp hôn mê, bất tỉnh:
- Đặt trẻ nằm ngửa.
- Người sơ cứu quỳ gối, tựa hai chân sát hai bên đùi trẻ.
- Hai bàn tay nắm thành nắm đấm rồi nhanh chóng ấn vào dưới xương ức của trẻ.
- Ấn mạnh từ dưới lên trên 5 lần liên tiếp.
Trong trường hợp trẻ bất tỉnh và không thở, bước đầu tiên là thực hiện hà hơi thổi ngạt 2 cái. Nếu dị vật vẫn chưa loại bỏ, trẻ vẫn chưa thở được thì cần kết hợp việc thực hiện hà hơi thổi ngạt và sử dụng tay ấn cho đến khi dị vật được loại bỏ hoặc trẻ bắt đầu khóc, thở lại và có dấu hiệu khỏe mạnh hơn.
Bảo vệ an toàn cho trẻ khi ăn nói chung và trái cây nói riêng là một nhiệm vụ quan trọng của cha mẹ. Mong rằng bài viết trên đây đã giúp quý phụ huynh hiểu rõ nguyên nhân và nhận biết sớm dấu hiệu hóc dị vật do ăn hoa quả ở trẻ. Đồng thời, áp dụng những biện pháp đề xuất là cách hiệu quả để tránh những tình huống nguy hiểm không mong muốn.
