Mùa mưa là thời điểm cây trồng dễ bị nhiễm bệnh nhất, và cây sầu riêng cũng không ngoại lệ, thường gặp phải bệnh nứt thân xì mủ trong giai đoạn này. Bệnh nứt thân xì mủ trên cây sầu riêng thường lan rộng nhanh chóng do nhiều yếu tố khác nhau. Do đó, nhà vườn cần hiểu rõ nguyên nhân và nắm bắt được các dấu hiệu trong bài viết sau để có các biện pháp phòng ngừa và xử lý kịp thời và hiệu quả nhất.
Vì sao sầu riêng bị xì mủ?
Lý do gây ra nứt thân xì mủ ở sầu riêng là gì?
Nguyên nhân gây nứt thân xì mủ và lở cổ rễ trên cây sầu riêng có tên khoa học là Phytophthora palmivora. Đây là một loài vi sinh vật giống nấm, có khả năng tàn phá mạnh mẽ thực vật và được mệnh danh là “kẻ hủy diệt thực vật”.
Việc sử dụng thuốc trừ nấm thông thường sẽ không hiệu quả trong việc tiêu diệt loài vi sinh vật này. Phytophthora tồn tại nhiều trong đất và lây lan qua nước và gió. Do đó, để quản lý hiệu quả đối tượng này, cần áp dụng các biện pháp tổng hợp từ thân, lá, cành đến vùng rễ.
Con đường xâm nhập:
- Trên thân cành, nứt thân xì mủ thường xuất hiện trên các vết thương hở do xén tóc hoặc mọt đục cành gây ra, còn được gọi là xì mủ khô.
- Những vị trí như nách cành, sau lớp rong bám trên thân hoặc sau lớp vỏ cây già sần sùi thường dễ đọng nước, tạo độ ẩm cho Phytophthora tấn công.
- Bên dưới gốc, gặp pH thấp, đất nén chặt, tuyến trùng, thối rễ,… cũng là những điều kiện dẫn đến tình trạng lở cổ rễ.
Điều kiện thời tiết ảnh hưởng đến sự nứt thân xì mủ ở sầu riêng như thế nào?
Bệnh nứt thân xì mủ là một trong những vấn đề nghiêm trọng thường gặp ở cây sầu riêng. Và điều kiện thời tiết là yếu tố gây ra sự nứt xì mủ ở giống cây này, dưới đây là một số lí do gây ra hậu quả trên:
- Mưa nhiều khiến vườn đọng nước: Mưa kéo dài liên tục làm nước đọng lại trong vườn sầu riêng, tạo ra môi trường ẩm ướt thuận lợi cho bào tử nấm Phytophthora phát triển và lây lan nhanh chóng.
- Độ ẩm môi trường cao: Độ ẩm cao trong môi trường và không khí vào mùa mưa thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của nấm gây bệnh. Đặc biệt, những vườn rậm rạp và kém thông thoáng do không được cắt tỉa cành hợp lý càng tạo điều kiện cho nấm sinh sôi.
- Nhiệt độ mát mẻ: Nhiệt độ không quá cao trong mùa mưa tạo điều kiện thuận lợi cho nấm Phytophthora sinh trưởng.
- Gió mạnh: Những trận gió mạnh trong mùa mưa có thể tạo ra các vết thương hở trên thân cành, mở đường cho nấm xâm nhập. Đồng thời, bào tử nấm có thể lây lan nhanh chóng toàn vườn nhờ gió.
- Cây bị thiếu dinh dưỡng: Trong mùa mưa, nhà vườn thường ít bón phân cho cây sầu riêng hơn, dễ khiến cây thiếu dinh dưỡng, đặc biệt là canxi, dẫn đến vỏ cây bị nứt và tạo điều kiện cho nấm xâm nhập gây xì mủ nghiêm trọng.
Dấu hiệu nhận biết bệnh nứt thân xì mủ trên cây sầu riêng
Làm sao để biết cây sầu riêng bị nứt thân xì mủ?
Để nhận diện bệnh nứt thân xì mủ trên cây sầu riêng, bà con có thể quan sát những dấu hiệu rất dễ nhận biết. Cách đơn giản nhất là kiểm tra vườn vào buổi sáng sớm, khi các vết xì mủ vẫn còn rõ ràng trên thân cây. Nếu chỉ kiểm tra vào lúc giữa trưa hoặc chiều, khi trời nắng, những vết mủ sẽ khô lại, hòa vào màu của thân cây và khó nhìn thấy. Vì vậy, việc kiểm tra vườn vào buổi sáng là rất quan trọng để sớm phát hiện và có biện pháp xử lý kịp thời đối với bệnh nứt thân xì mủ sầu riêng.
Ngoài ra, bà con cũng cần chú ý quan sát vào mùa khô hoặc đầu mùa mưa để phát hiện sớm những dấu hiệu đầu tiên của bệnh. Ban đầu, bệnh chỉ biểu hiện qua những vết tươm nước nhỏ, rất khó nhận thấy khi mùa mưa đang diễn ra. Theo thời gian, những vết này sẽ nứt thành các đường vân ngắn dài khác nhau và chảy ra nhựa màu nâu đỏ. Nếu không được xử lý, vết bệnh sẽ nhũn ra, ngâm nước và có mùi thối.
Khi bóc lớp vỏ ra, bà con sẽ thấy phần lõi cây có màu hồng nhạt với các vết màu tím, viền gợn sóng. Nếu để bệnh tiếp tục phát triển, vết bệnh sẽ lan sâu vào các bó mạch, gây cản trở nghiêm trọng việc vận chuyển nước và dinh dưỡng, dẫn đến tình trạng suy kiệt của cây sầu riêng.
Bệnh nứt thân xì mủ không chỉ gây hại cho thân cây mà còn có thể lan xuống các bộ phận phía dưới như cổ rễ, gây thối và lở cổ rễ. Khi bệnh đã lan đến gốc cây, việc phát hiện ra là rất khó khăn vì phần rễ nằm dưới đất. Đến khi các triệu chứng rõ ràng thì bệnh đã phát triển sâu và nghiêm trọng, khiến việc xử lý trở nên khó khăn.
Thực tế cho thấy, khi bệnh đã xâm nhập vào cổ rễ, thân cây hoặc nách cành, sầu riêng sẽ biểu hiện qua tình trạng còi cọc, lá héo úa, cây dần trở nên vàng vọt, sinh trưởng chậm và nặng nhất có thể dẫn đến chết cây.
Khi cây sầu riêng bị bệnh nứt thân xì mủ, khả năng phát triển bình thường của cây sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng vì phần vỏ cây bị thối không còn đủ chức năng vận chuyển nước và dinh dưỡng. Cây sẽ trở nên còi cọc, phát triển kém và dễ bị nhiễm thêm các bệnh do nấm và vi khuẩn khác. Trong trường hợp bệnh nặng, cây có thể chết hoàn toàn.
Phòng ngừa bệnh nứt thân xì mủ cho cây sầu riêng
Hướng dẫn phòng ngừa cho cây sầu riêng khỏi bệnh nứt thân xì mủ
Để phòng ngừa bệnh nứt thân xì mủ ở cây sầu riêng, nhà vườn cần tuân theo các bước sau:
- Chọn giống kỹ lưỡng: Ngay từ đầu quy trình trồng, việc chọn giống cần được thực hiện cẩn thận. Chọn những cây giống khỏe mạnh, có rễ nhiều và màu trắng. Không nên chọn những cây giống để quá lâu vì rễ của chúng có thể bị thối đen và tuột đầu rễ, mang mầm bệnh vào vườn.
- Chọn đất sạch bệnh trước khi trồng: Khi chuẩn bị vườn, cần chọn và sàng lọc đất kỹ lưỡng, tránh sử dụng đất sét, đất thoái hóa, bạc màu hoặc quá nén chặt. Tốt nhất, nên xử lý đất bằng vôi từ 7-10 ngày trước khi trồng để hạn chế mầm bệnh.
- Chú ý đến dinh dưỡng của cây: Việc bón phân cho cây sầu riêng rất quan trọng. Phải cân đối đạm để tránh tình trạng thừa hoặc thiếu đạm, vì thừa đạm có thể tạo điều kiện thuận lợi cho nấm Phytophthora phát triển. Với vườn mới trồng, nên sử dụng phân hữu cơ trong 6 tháng đầu. Với vườn lâu năm, nên luân phiên sử dụng phân hữu cơ và phân hóa học để cân bằng dinh dưỡng.
- Cắt tỉa thông thoáng: Thường xuyên cắt tỉa cành để vườn được thông thoáng, tránh để vườn rậm rạp, đặc biệt là sau giai đoạn thu hoạch.
- Trồng cây với mật độ hợp lý: Nên trồng cây sầu riêng con với mật độ vừa phải, tránh trồng quá dày để đảm bảo năng suất và sức khỏe của vườn.
- Chăm sóc đất và bảo vệ rễ: Áp dụng các biện pháp cải tạo đất để đảm bảo đất tơi xốp, giàu hữu cơ, sạch nấm bệnh và có độ pH ổn định.
- Giữ vườn luôn thoát nước tốt: Đảm bảo vườn có hệ thống thoát nước tốt để tránh ngập úng trong mùa mưa.
- Chăm sóc cây trồng đúng cách: Tưới nước đủ ẩm và bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, cân đối. Tăng cường bón phân hữu cơ và hạn chế sử dụng phân hóa học vô cơ để đảm bảo sức khỏe của cây sầu riêng.
Với bài viết trên đây, chúng tôi hy vọng bà con đã hiểu rõ những thông tin cơ bản về bệnh nứt thân xì mủ trên cây sầu riêng. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về căn bệnh này hoặc cần tìm hiểu thêm về cách xử lý các vấn đề sâu bệnh khác trên sầu riêng hay các loại cây trồng khác, bà con hãy để lại thông tin để được tư vấn và hỗ trợ miễn phí.
