Vào mỗi dịp cuối năm, ai ai cũng nô nức đi sắm sửa đồ lễ để trang hoàng lại bàn thờ gia tiên nhằm bày tỏ lòng thành kính. Đặc biệt một việc không thể thiếu phải kể đến việc lựa chọn trái cây phù hợp cho mâm ngũ quả. Vậy hãy cùng chúng tôi tìm hiểu thêm về chủ đề thú vị này trong bài viết dưới đây bạn nhé!
Ý nghĩa của mâm ngũ quả ngày Tết cổ truyền
Mâm ngũ quả – một trong những nét văn hóa đặc sắc của gia đình Việt vào mỗi dịp Tết Nguyên đán. Việc bày biện chỉn chu mâm ngũ quả dâng lên bàn thờ gia tiên mang những ý nghĩa quan trọng. Hành động này không chỉ là cách thể hiện tấm lòng tôn kính tổ tiên mà còn là biểu tượng của hy vọng và ước nguyện cho một cuộc sống hạnh phúc, thịnh vượng.
Theo quan niệm truyền thống, mâm quả cúng ngày Tết nên gồm 5 loại trái cây khác nhau, đại diện cho Ngũ hành Kim – Thủy – Mộc – Hỏa – Thổ. Đây đồng thời là biểu tượng của 5 ước nguyện Phúc – Lộc – Thọ – Khang – Ninh theo văn hóa Đông Phương.
Ngoài ý nghĩa phong thủy, mâm ngũ quả ngày Tết còn là tác phẩm nghệ thuật tinh tế. Tùy từng cách bày biện, trang trí sẽ đem lại những vẻ đẹp đặc trưng riêng biệt. Tóm lại, mâm ngũ quả của người Việt mang đậm nét văn hóa truyền thống và đánh dấu sự khởi đầu may mắn trong năm mới.
Mâm ngũ quả ngày tết có thể được bày biện theo nhiều bố cục khác nhau
Nguyên tắc bày mâm ngũ quả dịp Tết Nguyên đán
Theo phong tục từ xa xưa, mâm ngũ quả sẽ bao gồm 5 loại trái cây với sự đa dạng về màu sắc. Sự lựa chọn con số 5 tương ứng với năm ước nguyện quý giá mà mỗi gia đình luôn kỳ vọng và mong chờ đạt được trong năm mới: “Giàu có, sang trọng, sống thọ, khỏe mạnh, bình yên”.
Để có thể lựa chọn được những loại trái cây phù hợp cho mâm ngũ quả ngày Tết, các bạn có thể tham khảo một số quy tắc dưới đây:
- Hành Hỏa với đại diện là màu đỏ. Bạn có thể lựa chọn một trong những quả sau: quả hồng, quả táo đỏ, quả thanh long…
- Hành Kim thường được biểu hiện qua những loại trái cây ruột trắng như quả roi hoặc quả lê,…
- Hành Mộc được biểu trưng bằng màu xanh lá. Một số loại trái cây có màu xanh nên bày trên mâm ngũ quả là: nải chuối xanh, quả đu đủ xanh, trái mãng cầu, quả na, quả sung, quả dừa, quả dưa hấu…
- Hành Thổ thường gắn liền với màu nâu hoặc vàng. Các loại trái cây có màu tương ứng bao gồm: quả xoài chín, quả bưởi, quả quýt vàng, quả cam vàng…
- Hành Thủy được thể hiện qua màu đen với những loại quả như nho đen hoặc các trái có màu sắc tối, sẫm.
Mâm ngũ quả ngày Tết cần đảm bảo ý nghĩa phong thủy Ngũ hành
Những loại trái cây nào thường được sử dụng để bày mâm ngũ quả ngày Tết?
Mâm ngũ quả ngày Tết thường có những loại trái cây sau đây:
- Chuối: Với hình dáng đặc trưng như bàn tay nằm ngửa, chuối tượng trưng cho sự bao bọc và che chở. Theo quan niệm phong thủy, cúng chuối trên bàn thờ sẽ mang lại sự may mắn và đầy đủ. Điều này thu hút tiền tài và thành công trong cuộc sống.
- Phật thủ: Hình dáng của trái phật thủ được so sánh với bàn tay của Đức Phật, là biểu tượng của sự che chở và cầu mong bình an vào năm mới. Nhiều gia đình chọn sử dụng phật thủ để bày trên mâm ngũ quả trong ngày Tết với ước nguyện nhận được sự bảo vệ của các vị thần linh.
- Đào: Quả đào đại diện cho sự trường tồn và bất tử, cùng với ý nghĩa phong thủy của may mắn và thăng tiến. Nó cũng là biểu tượng của tình yêu và hôn nhân viên mãn.
- Cam, quýt, quất, hồng, táo: Những loại quả này không chỉ có màu sắc rực rỡ mà còn có hương vị thơm ngon. Chúng tượng trưng cho ước nguyện thành đạt và phát triển toàn diện trong tương lai. Đồng thời, chúng cũng mang lại may mắn và thịnh vượng cho gia chủ.
- Nho: Bày nho trên mâm ngũ quả có ý nghĩa mong cầu năm mới đạt nhiều thành tựu hơn năm cũ. Không những vậy, chùm nho cũng đại diện cho sự sinh sôi nảy nở, “con đàn cháu đống”, thể hiện mong muốn gia đình luôn sung túc, khỏe mạnh.
- Dứa: Dứa là loại trái cây sở hữu hương thơm cực kỳ đặc trưng và vẻ ngoài đẹp mắt. Khi sử dụng dứa để bày mâm ngũ quả, gia đình sẽ thu hút được nhiều tài lộc, may mắn, đạt nhiều thành công và thịnh vượng vững bền.
- Đu đủ: Trái đu đủ mang ý nghĩa đủ đầy, sung túc về tiền bạc và sức khỏe. Người Việt thường bày đu đủ trên mâm ngũ quả để mong cầu năm mới thịnh vượng, thu hút nhiều tài lộc.
- Dưa hấu: Trái dưa hấu có hình tròn, tượng trưng cho sự hoàn hảo, đủ đầy. Màu đỏ của loại quả này sẽ đem lại nhiều may mắn và thành công rực rỡ trong năm mới.
- Ớt: Những trái ớt màu đỏ rực rỡ sẽ mang đến may mắn và suôn sẻ trong công việc cũng như cuộc sống hàng ngày.
- Sung: Nếu muốn mong cầu năm mới sung túc, nhiều niềm vui và hạnh phúc, các bạn có thể chưng trái sung trên mâm ngũ quả ngày Tết.
- Dừa: Trái dừa tượng trưng cho lời thỉnh cầu năm mới bình an, đủ đầy. Ngoài ra, bạn có thể tận dụng trái dừa làm thành những món ăn ngon như nước dừa, mứt dừa, bánh,…
Một số loại quả thường dùng để bày biện mâm ngũ quả dịp Tết nguyên đán
Hướng dẫn cách bày mâm ngũ quả trong ngày Tết cổ truyền
Trong nghi lễ cúng tổ tiên vào ngày Tết, mâm ngũ quả trên bàn thờ sẽ được sắp xếp một cách chỉn chu, đầy đủ và tinh tế. Thông thường, nải chuối xanh được đặt phía dưới cùng, tạo thành lớp đệm đỡ cho những trái cây khác. Ở giữa, những quả cỡ lớn như bưởi, dưa hấu, hoặc dừa,… đặt làm trung tâm. Xung quanh đó, người Việt sẽ bày thêm các loại quả có kích thước bé hơn với màu sắc rực rỡ như táo, ớt, quất, nho,… Đây là cách bày mâm ngũ quả phổ biến và thường gặp tại các gia đình ở vùng Bắc Bộ.
Theo phong tục của người miền Nam, mâm ngũ quả mang ý nghĩa “Cầu sung vừa đủ xài”. Bởi vậy, họ thường lựa chọn 5 loại quả sau đây để bày biện mâm cúng gia tiên: trái mãng cầu, trái sung, trái dừa, trái đu đủ và trái xoài. Một số gia đình còn thay thế một số trái cây khác như dứa (thơm) với niềm mong ước năm mới sung túc; hoặc có nơi lại chọn dưa hấu để cầu may mắn.
Mâm ngũ quả của các gia đình miền Trung có sự khác biệt nho nhỏ. Họ thường bày trái dứa ở trung tâm và điểm xuyết thêm những loại trái cây khác như xoài, táo, thanh long hoặc quýt và nho,…
Để mâm ngũ quả thêm phần đẹp mắt, các bạn có thể thêm nhiều phụ kiện trang trí có màu sắc rực rỡ như vàng, đỏ, cam hoặc có thể khắc chữ lên trái cây,…
Bạn có thể sử dụng các phụ kiện trang trí phù hợp để làm mâm ngũ quả đẹp hơn
Một vài lưu ý khi bày mâm ngũ quả ngày Tết
Để có được mâm ngũ quả ngày Tết một cách hoàn hảo và đẹp mắt nhất dâng lên bàn thờ tổ tiên, các bạn hãy lưu ý những điều sau:
- Lựa chọn đủ 5 loại trái cây tương ứng với Ngũ hành để năm mới thuận lợi, như ý.
- Lựa chọn những trái cây tươi, màu sắc đẹp mắt và không bị hư hỏng.
- Rửa thật sạch và để khô hoa quả trước khi bày biện lên mâm cúng.
- Tránh bày quá nhiều loại trái cây sẽ làm ảnh hưởng đến bố cục bày trí và ý nghĩa phong thủy.
Mâm ngũ quả của từng vùng miền sẽ sự khác biệt nhất định, nhưng mục tiêu chính vẫn là thể hiện tấm lòng biết ơn tổ tiên và mong cầu sự thuận lợi và may trong năm mới. Các bạn hãy thử tham khảo những thông tin chúng tôi đã chia sẻ trên đây để chuẩn bị được mâm ngũ quả phù hợp nhé!
