Những năm gần đây, khi người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến sức khỏe, cụm từ “thực phẩm sạch” trở thành xu hướng được săn đón. Hàng loạt thương hiệu, cửa hàng và sản phẩm gắn mác “sạch”, “tự nhiên”, “hữu cơ” xuất hiện khắp nơi, từ chợ truyền thống đến siêu thị và các nền tảng thương mại điện tử.
Tuy nhiên, song hành với đó là không ít chiêu trò quảng cáo gây hiểu lầm, khiến người mua tin rằng họ đang lựa chọn thực phẩm an toàn, trong khi thực tế có thể không khác gì sản phẩm thông thường. Theo khảo sát của Cục An toàn Thực phẩm (Bộ Y tế, 2023), có tới 35% người tiêu dùng Việt Nam thừa nhận từng mua phải thực phẩm “giả sạch” hoặc “sai nguồn gốc”.
Bài viết này sẽ giúp bạn nhận diện những thủ thuật tinh vi trong quảng cáo thực phẩm sạch để trở thành người tiêu dùng thông thái.
“Đánh tráo khái niệm” giữa thực phẩm sạch, hữu cơ và an toàn
Đây là chiêu trò phổ biến nhất. Nhiều thương hiệu quảng cáo rằng sản phẩm của họ là “hữu cơ”, “100% organic”, nhưng thực tế chỉ đạt tiêu chuẩn an toàn thông thường hoặc “VietGAP” – vốn khác xa với tiêu chuẩn hữu cơ quốc tế.
- Thực phẩm sạch là khái niệm chung, chỉ sản phẩm được sản xuất và bảo quản đảm bảo vệ sinh, không nhất thiết là hữu cơ.
- Thực phẩm hữu cơ (organic) phải được trồng, nuôi theo quy trình nghiêm ngặt, không dùng hóa chất tổng hợp, thuốc trừ sâu hay phân bón hóa học.
- Thực phẩm an toàn là sản phẩm kiểm soát được dư lượng hóa chất trong ngưỡng cho phép, nhưng vẫn có thể dùng phân bón, thuốc trừ sâu hợp pháp.
Việc cố tình “đánh đồng” giúp doanh nghiệp nâng giá bán và đánh vào tâm lý muốn bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng.
Gắn nhãn “hữu cơ” giả hoặc thiếu chứng nhận hợp pháp
Nhiều sản phẩm trên thị trường dán logo “USDA Organic” hoặc “EU Organic” để tạo niềm tin, trong khi không hề có giấy chứng nhận từ cơ quan quản lý. Một số cửa hàng thậm chí in nhãn “organic” tự thiết kế mà không qua bất kỳ quy trình kiểm định nào.
Theo Hiệp hội Nông nghiệp Hữu cơ Việt Nam (VOAA, 2022), chỉ khoảng 10–15% sản phẩm ghi “hữu cơ” trên thị trường trong nước có chứng nhận hợp pháp. Người tiêu dùng nên cẩn trọng, chỉ chọn sản phẩm có:
- Logo chứng nhận uy tín (USDA, EU, JAS, hoặc VietGAP hữu cơ).
- Thông tin mã số chứng nhận và đơn vị cấp phép rõ ràng.
- QR Code truy xuất nguồn gốc hợp lệ, dẫn đến website chính thức của cơ quan kiểm định.
“Làm sạch” hình ảnh bằng ngôn từ và bao bì
Một chiêu thức tinh vi khác là sử dụng ngôn ngữ mơ hồ, hình ảnh tự nhiên để đánh vào cảm xúc người mua. Những cụm từ như “tươi như vừa hái”, “rau nhà trồng”, “100% thiên nhiên”, “nói không với hóa chất” thường được dùng trong quảng cáo, nhưng không có cơ sở kiểm chứng.
Bao bì cũng là công cụ “tạo niềm tin” – màu xanh lá cây, hình ảnh giọt sương, ruộng rau hay bàn tay nông dân dễ khiến người tiêu dùng tin rằng đây là thực phẩm sạch. Trong khi đó, nguồn gốc thực sự của sản phẩm lại không được minh bạch.
Một khảo sát của Vietnam Insight Report (2023) cho thấy 67% người tiêu dùng chọn mua thực phẩm sạch dựa vào cảm nhận hình ảnh và bao bì, chứ không phải chứng nhận thực tế. Đây là kẽ hở để nhiều đơn vị gian dối khai thác.
Quảng cáo “người thật, việc giả” và đánh vào niềm tin cảm xúc
Không ít thương hiệu thuê “người nổi tiếng”, “mẹ bỉm sữa”, “bác sĩ online” để quảng cáo thực phẩm sạch, tạo cảm giác tin cậy. Tuy nhiên, nhiều trường hợp trong số đó không có bằng chứng khoa học hay xác nhận y tế nào.
Một số video còn dựng cảnh “nông trại xanh mướt”, “vườn rau organic tại gia”, nhưng thực tế chỉ là phim trường hoặc mô hình tạm thời. Những chiêu này khiến người tiêu dùng tin tưởng mà không tìm hiểu kỹ nguồn gốc.
Cảnh báo: Thực phẩm sạch thật có giá trị, nhưng cần chọn đúng cách
Thực phẩm sạch, nếu được sản xuất đúng quy chuẩn, thực sự mang lại lợi ích to lớn cho sức khỏe: giảm nguy cơ hấp thu hóa chất độc hại, bảo vệ hệ tiêu hóa, cải thiện miễn dịch và thậm chí giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính. Tuy nhiên, khi khái niệm “sạch” bị lạm dụng trong quảng cáo, người tiêu dùng rất dễ đánh đồng cảm xúc tin tưởng với sự thật.
Thực tế, một sản phẩm chỉ được coi là “thực phẩm sạch” khi có minh chứng cụ thể — từ nguồn gốc nông trại, quy trình canh tác, kiểm nghiệm an toàn đến chứng nhận của cơ quan có thẩm quyền. Vì vậy, thay vì tin vào hình ảnh “rau tươi trong giọt sương” hay câu slogan “100% thiên nhiên”, người mua cần chủ động:
- Đọc kỹ thông tin trên bao bì, đặc biệt là mã chứng nhận (USDA Organic, EU Organic, VietGAP hữu cơ…).
- Truy xuất nguồn gốc bằng mã QR, tránh mua hàng chỉ dựa vào quảng cáo mạng xã hội.
- Mua tại những địa chỉ có uy tín như cửa hàng thực phẩm sạch được cấp phép, hoặc hợp tác xã nông sản hữu cơ có kiểm định rõ ràng.
Chỉ khi người tiêu dùng hiểu rõ và chọn đúng, thị trường “thực phẩm sạch thật sự” mới phát triển bền vững, đồng thời tạo động lực cho các nhà sản xuất chân chính duy trì nông nghiệp an toàn, trung thực.
Kết luận
Thị trường thực phẩm sạch là một bước tiến đáng quý trong xu hướng sống khỏe hiện đại, nhưng cũng là “mảnh đất màu mỡ” cho các chiêu trò quảng cáo đánh lừa niềm tin. Vì vậy, thay vì chạy theo những lời hứa “nghe rất thật”, hãy trở thành người tiêu dùng thông minh – tìm hiểu, kiểm chứng và lựa chọn có trách nhiệm.
